Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν την επαγγελματική πορεία

Εργασιακή εμπειρία και επαγγελματική ωριμότητα

Ένας από τους παράγοντες που καθορίζουν την επιλογή σπουδών και επαγγέλματος είναι η εργασιακή εμπειρία, που αποτελεί μαθητεία για έναν έφηβο.

Η δυνατότητα να μαθητεύσει ένας νέος δίπλα σε επαγγελματίες και να αποκτήσει επαγγελματική εμπειρία είναι καθοριστική για την τελική επιλογή επαγγέλματος. Ο νέος ωφελείται σε πολλά επίπεδα καθώς:

• Εξοικειώνεται με το εργασιακό περιβάλλον.

• Αφομοιώνει την επιστημονική γνώση.

• Αναπτύσσει πολύτιμες δεξιότητες ζωής όπως είναι η υπευθυνότητα, η συνεργασία, η ευγένεια, η ικανότητα επίλυσης προβλημάτων, η διαχείριση χρόνου, η ακολουθία οδηγιών, ο σεβασμός στην ιεραρχία και η επικοινωνία.

• Αποκτά επαγγελματική ωριμότητα (career maturity). Η κοινωνική πτυχή της ωριμότητας περιλαμβάνει δεξιότητες οι οποίες αφορούν ειδικές γνώσεις και πληροφορίες που χρειάζεται να αναπτύξει το άτομο. Τέτοιες δεξιότητες είναι η αποφασιστικότητα, η αυτοαντίληψη, η ικανότητα άσκησης ρόλων, η ανάληψη ευθυνών, η ικανότητα συμβιβασμού και η προσαρμοστικότητα.

  Για να τα αποκτήσει όλα αυτά ένας έφηβος είναι πολύ σημαντικό:

• Να ξεκινήσει να εργάζεται από μικρή ηλικία (π.χ. τα καλοκαίρια) καθώς κερδίζει πολλά παραπάνω από ένα χαρτζιλίκι. Γίνεται πιο ευέλικτος, αποκτά σημαντικές δεξιότητες ζωής, δοκιμάζει τα όρια του αποκτά υπομονή και γίνεται ανθεκτικός στα δύσκολα. Επίσης, ανταποκρίνεται καλύτερα σε εργασιακές συνεντεύξεις, έχει πιο πλούσιο βιογραφικό, είναι πιο κοινωνικός, ενώ είναι σπανιότερα θύμα ανεργίας.

• Οι γονείς να τον ενθαρρύνουν στη μαθητεία. Έτσι τον οδηγούν νωρίτερα στην αυτόνομη ζωή και του εξασφαλίζουν τη δυνατότητα να έχει τις δικές του επιλογές και να οριοθετεί τις αποφάσεις του.
  

Συμβουλευτική σταδιοδρομίας

Είναι σημαντικό οι έφηβοι να αποφύγουν λάθη που βασίζονται σε βιαστικές λύσεις (π.χ. τεστ που βρίσκουν στο διαδίκτυο και ερωτηματολόγια με αμφίβολη εγκυρότητα). Οι λανθασμένες αποφάσεις δημιουργούν προβλήματα στην προσωπική και κοινωνική εξέλιξη του ατόμου, ιδιαίτερα αυτές που συνδέονται με την επιλογή σπουδών και επαγγέλματος. Κάθε λάθος απόφαση γίνεται δεσμευτική για την επόμενη απόφαση του ατόμου όπως και για κάθε βήμα στην επαγγελματική ζωή του.

Η συμβουλευτική σταδιοδρομίας αποτελεί βασική προϋπόθεση για τον επαγγελματικό προσανατολισμό ενός νέου ανθρώπου. Ο επαγγελματικός σύμβουλος πρέπει να είναι εξειδικευμένος, έτσι ώστε να ενημερώσει τον έφηβο, να τον βοηθήσει να διαχειριστεί σωστά την πληροφορία και να τον οδηγήσει να λάβει τις σωστές γι’ αυτόν αποφάσεις.

Ευέλικτη επαγγελματική πορεία

Οι γονείς και οι παππούδες των σημερινών εφήβων σπάνια άλλαζαν εργασιακό περιβάλλον κατά την επαγγελματική σταδιοδρομία τους. Σήμερα, και σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες που έχουν δημοσιευθεί στον χώρο της επαγγελματικής συμβουλευτικής, οι νέοι επαγγελματίες μπορεί να αλλάξουν από 5 έως 10 εργοδότες ή επαγγελματικά πλαίσια στην καριέρα τους.

Η σύγχρονη επαγγελματική πορεία ενός νέου δεν μπορεί και δεν πρέπει να είναι γραμμική (π.χ. σπουδάζω γιατρός και εργάζομαι ως τη σύνταξη μόνο ως γιατρός). Ένας νέος πρέπει να γνωρίζει ότι στην πορεία της ζωής του θα έρθει αντιμέτωπος με πολλές και διαφορετικές επαγγελματικές επιλογές που μπορεί να μην σχετίζονται με τις σπουδές του.

Καλό είναι η αρχική επιλογή να γίνεται με βάση τις σπουδές, όμως πολύ συχνά τα επαγγέλματα που θα ασκήσει στο μέλλον ενδέχεται να μην σχετίζονται μ’ αυτές. Έτσι μπορεί να οραματιστεί μια αδέσμευτη επαγγελματική πορεία στον ευρύτερο τομέα των σπουδών του.

Ο επαγγελματίας στη σύγχρονη εποχή πρέπει να έχει ικανότητες όπως:

• Προσαρμοστικότητα

• Ευελιξία

• Ανεκτικότητα στις αλλαγές.

• Ψυχική ανθεκτικότητα.

• Οργάνωση και ετοιμότητα για νέες εμπειρίες.

• Ικανότητα να αναπροσαρμόζει και να αξιοποιεί τις αρχικές γνώσεις του για να μπορεί να εδραιωθεί σε νέα εργασιακά περιβάλλοντα.

• Ικανότητα να επιλύει σύνθετα πρακτικά προβλήματα.
  

Τις συμβουλές έχει επιμεληθεί η Βίκη Παυλίδη, Ειδική Παιδαγωγός (ΜΑ), Εκπαιδευτική Ψυχολόγος (MSc, HCPC/UK) και Σύμβουλος Σταδιοδρομίας (ΜΑ).