Ποιοι είναι οι στόχοι και τα κίνητρα ενός εφήβου

Τι απαιτεί η λήψη απόφασης

Απόφαση ορίζεται ως η διαδικασία επιλογής μιας κατεύθυνσης δραστηριοτήτων ανάμεσα σε διάφορες εναλλακτικές λύσεις (Thoresen and Mehrens, 1967). Κατά την τελική απόφαση ο μαθητής βρίσκεται σε μια κρίσιμη χρονική περίοδο, την εφηβεία, που χαρακτηρίζεται από ραγδαίες και απότομες αλλαγές στο νοητικό, ψυχοσυναισθηματικό και κοινωνικό τομέα της ανάπτυξής του.

Η λήψη απόφασης απαιτεί ξεκάθαρα κίνητρα, θέσπιση στόχων, συναισθηματική ωριμότητα, αυτογνωσία, ικανή κριτική σκέψη και νοητική ωριμότητα. Ποιος όμως μπορεί να είναι ο στόχος ενός εφήβου και ποια τα κίνητρά του;

Τα κίνητρα ενός εφήβου

Τα ατομικά κίνητρα (goal mapping) ενός εφήβου μπορεί να είναι:

• Εσωτερικά – Πηγάζουν από δικές του επιθυμίες και κατευθύνουν απόλυτα τη συμπεριφορά και τις επιλογές του.

• Εξωτερικά – Προέρχονται από επιθυμίες άλλων και επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό τις τελικές αποφάσεις.

• Συνειδητά – Συνδέονται με την κρίση του.

• Ασυνείδητα – Είναι συνήθως εξωτερικά και προέρχονται από την επιρροή τρίτων.

  Τα κίνητρα επιδρούν σημαντικά στο να επιλέξει ένας έφηβος επάγγελμα:

• Βοηθούν τον νέο να εξασφαλίσει μια θετική επαγγελματική πορεία όταν είναι σε θέση να τα αναγνωρίσει και να τα υποστηρίξει, ενώ δεν σχετίζονται πάντοτε με την τελική επιλογή επαγγέλματος.

• Παίζουν μεγάλο ρόλο στην επαγγελματική απόφαση ανάλογα με την ένταση και τη δύναμή τους (αν δηλαδή τα κίνητρα είναι αδιάφορα, μέτρια, αδύνατα, ισχυρά ή πολύ ισχυρά).

• Συνδέονται με παράγοντες όπως οι συνθήκες εργασίας, οι οικονομικές απολαβές, η πιθανότητα επιτυχίας ή αποτυχίας, το ρίσκο, κ.ά.
  

Η θέσπιση στόχων

Ο στόχος ενός εφήβου:

• Εξαρτάται από τα κίνητρά του.

• Βασίζεται στις θετικές ή αρνητικές αλληλεπιδράσεις που βιώνει στο περιβάλλον του.

• Θεσπίζεται από τις πρότερες εμπειρίες του.

• Αναδιαμορφώνεται συνεχώς ανάλογα με την αναπτυξιακή φάση του.

• Θεμελιώνεται με την ωρίμανση.

• Εδραιώνεται με τον χρόνο.

Τις συμβουλές έχει επιμεληθεί η Βίκη Παυλίδη, Ειδική Παιδαγωγός (ΜΑ), Εκπαιδευτική Ψυχολόγος (MSc, HCPC/UK) και Σύμβουλος Σταδιοδρομίας (ΜΑ).